LƯƠNG NET VÀ GROSS: HIỂU RÕ SỰ KHÁC BIỆT VÀ CÁCH TÍNH CHÍNH XÁC

Lương net và gross là hai khái niệm phổ biến trong lĩnh vực quản lý nhân sự và tiền lương. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng và cách tính chính xác. Trong bài viết này, HBR Careers sẽ giải đáp thắc mắc về lương gross và net và hướng dẫn cách tính lương gross sang net một cách chi tiết. Cùng tham khảo nhé!

1. Lương net và gross là gì?

Trong quá trình làm việc, người lao động thường được nhà tuyển dụng đề cập đến mức lương theo hai hình thức: lương Gross và lương Net. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa hai khái niệm này, dẫn đến hiểu nhầm về thu nhập thực tế. Việc nắm rõ định nghĩa và bản chất của lương Net và Gross sẽ giúp bạn dễ dàng đàm phán và bảo vệ quyền lợi của mình trong quá trình làm việc.

1.1. Lương Gross là gì?

Lương Gross (hay còn gọi là tổng lương) là tổng thu nhập trước thuế mà người sử dụng lao động cam kết trả cho người lao động mỗi tháng. Mức lương này bao gồm toàn bộ:

• Lương cơ bản
• Các khoản phụ cấp (trách nhiệm, ăn trưa, xăng xe, điện thoại…)
• Tiền thưởng (nếu có)
• Các khoản bắt buộc trích nộp theo quy định như: Bảo hiểm xã hội (BHXH); Bảo hiểm y tế (BHYT); Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Người lao động sẽ không được nhận toàn bộ số tiền lương Gross này, vì một phần trong đó sẽ được trích để nộp về cho Nhà nước.

1.2. Lương Net là gì?

Lương Net là số tiền thực nhận mà người lao động được nhận “trong tay” mỗi tháng, sau khi đã trừ đi tất cả các khoản bắt buộc từ lương Gross. Đây là khoản tiền chuyển khoản vào tài khoản ngân hàng hoặc nhận tiền mặt. Tức thu nhập ròng của người lao động.

Lương Net thường được nhà tuyển dụng đưa ra để giúp người lao động dễ hình dung được số tiền mình thực sự có thể sử dụng hằng tháng. Tuy nhiên, nếu không hỏi rõ, người lao động có thể không biết được lương Gross gốc là bao nhiêu. Điều này dẫn đến khó kiểm soát quyền lợi bảo hiểm và thuế.

2. Sự khác biệt giữa lương Net và Gross

Việc phân biệt lương Net và lương Gross không chỉ dừng lại ở định nghĩa lý thuyết. Để đưa ra quyết định phù hợp khi đàm phán lương, người lao động cần hiểu rõ đặc điểm, ưu điểm và hạn chế của từng loại. Bảng dưới đây sẽ giúp bạn nhìn rõ sự khác biệt một cách cụ thể:

Ví dụ thực tế: Nếu bạn được thỏa thuận lương Gross là 15 triệu đồng, nhưng sau khi trừ các khoản bảo hiểm, thuế, bạn chỉ thực nhận khoảng 13 triệu đồng, thì 15 triệu là lương Gross và 13 triệu là lương Net.

>>> XEM THÊM: BÍ KÍP TRẢ LỜI CÂU HỎI "TẠI SAO BẠN LẠI CHỌN CÔNG TY CHÚNG TÔI"

3. Tại sao cần phân biệt lương net và gross?

Nếu không phân biệt chính xác, bạn có thể gặp phải những bất ngờ về số tiền thực nhận, hoặc khó khăn trong việc lập kế hoạch chi tiêu và tiết kiệm. Hãy cùng tìm hiểu những lý do tại sao sự phân biệt này lại quan trọng.

3.1. Quản lý tài chính hiệu quả

Biết chính xác số tiền thực nhận (lương Net) là yếu tố quan trọng để bạn có thể quản lý tài chính cá nhân một cách hợp lý và hiệu quả. Mặc dù mức lương Gross có thể nghe có vẻ cao, nhưng khi các khoản thuế và bảo hiểm bị trừ đi, số tiền thực tế mà bạn nhận được sẽ thấp hơn. Điều này có thể ảnh hưởng đến kế hoạch chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư của bạn.

• Lập kế hoạch chi tiêu hợp lý: Biết rõ lương Net giúp bạn xác định được số tiền còn lại sau khi chi trả các khoản thiết yếu. Từ đó, bạn có thể lên kế hoạch chi tiêu cho các hoạt động khác như mua sắm, giải trí, và đầu tư.
• Tiết kiệm và đầu tư hiệu quả: Khi bạn biết được số tiền thực nhận, bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc hoạch định các mục tiêu tài chính. Biết rõ số tiền thực tế giúp bạn phân bổ chi phí hợp lý để đạt được mục tiêu tài chính dài hạn.

3.2. Tính thuế và bảo hiểm chính xác

Lương Gross giúp bạn hiểu rõ hơn về các khoản bảo hiểm phải đóng và thuế thu nhập cá nhân. Vì lương Gross là tổng thu nhập chưa bị trừ các khoản bảo hiểm và thuế. Vì vậy việc nắm rõ lương Gross sẽ giúp bạn tính toán chính xác hơn các khoản phải đóng mỗi tháng.

• Tính toán bảo hiểm và thuế chính xác: Nếu bạn không biết rõ mức lương Gross, bạn có thể không tính toán được chính xác các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và thuế thu nhập cá nhân cần phải đóng. Nếu tính sai, bạn có thể gặp phải vấn đề khi quyết toán thuế cuối năm hoặc khi kiểm tra lại các khoản bảo hiểm.
• Tránh bị khấu trừ sai: Khi bạn biết rõ lương Gross và các khoản trừ đi, bạn sẽ tránh được việc bị khấu trừ sai các khoản bảo hiểm, thuế. Qua đó dẫn đến việc nhận lương không đúng so với số tiền bạn xứng đáng được nhận. Điều này giúp bạn kiểm soát tài chính cá nhân tốt hơn và tránh rắc rối với cơ quan thuế và bảo hiểm.

3.3. Thương lượng lương hợp lý

Hiểu rõ về lương Net và Gross là yếu tố quan trọng trong quá trình thương lượng lương với nhà tuyển dụng. Khi bạn biết rõ mức lương Gross và lương Net, bạn có thể đánh giá mức lương mình thực sự nhận được. Từ đó thương lượng với nhà tuyển dụng sao cho hợp lý.

• Biết được lương thực tế: Nếu bạn không biết sự khác biệt giữa lương Gross và Net, bạn có thể bị bất ngờ khi nhận lương thực tế thấp hơn kỳ vọng. Việc hiểu rõ lương Gross và Net giúp bạn có cái nhìn chính xác hơn về mức thu nhập thực tế mà mình sẽ nhận.
• Đảm bảo quyền lợi: Nếu mức lương Gross nghe có vẻ cao nhưng sau khi trừ đi các khoản bảo hiểm và thuế thì lương Net lại thấp, bạn có thể đưa ra yêu cầu điều chỉnh mức lương sao cho hợp lý hơn.
• Đàm phán các khoản khác: Ngoài lương cơ bản, bạn cũng có thể thương lượng các khoản phụ cấp, thưởng, và các phúc lợi khác. Bạn sẽ có cơ sở để đàm phán các điều kiện hợp đồng sao cho phù hợp với nhu cầu tài chính của bản thân.

4. Cách tính lương Gross sang Net

Đối với lương net và gross, việc hiểu và áp dụng cách tính lương gross sang net sẽ giúp bạn tối ưu hóa thu nhập. Dưới đây là một công thức đơn giản giúp bạn tính toán.

4.1 Công thức tính lương Net từ lương Gross

Để tính lương Net từ lương Gross, bạn cần trừ đi các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và thuế thu nhập cá nhân theo các mức quy định của Nhà nước.

Công thức tính lương Net:

Lương Net = Lương Gross - Bảo hiểm xã hội - Bảo hiểm y tế - Thuế thu nhập cá nhân

4.2. Ví dụ tính lương Gross sang Net

• Giả sử lương Gross của bạn là 15 triệu đồng.
• Bạn phải đóng 10% bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế, tức là 1.5 triệu đồng.
• Thuế thu nhập cá nhân phải đóng là 10% của phần thu nhập còn lại sau khi trừ bảo hiểm, tức là 1 triệu đồng.

Lương Net = 15 triệu - 1.5 triệu - 1 triệu = 12.5 triệu đồng.

>>> Hãy tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp tại HBR Careers ngay hôm nay để sở hữu những vị trí hấp dẫn cùng mức lương cạnh tranh. Bạn sẽ có cơ hội kết nối trực tiếp với nhà tuyển dụng và tìm thấy công việc mơ ước chỉ trong thời gian ngắn!

5. Những lưu ý khi tính lương net và gross

Khi tính toán lương Net và Gross, có một số yếu tố quan trọng bạn cần lưu ý để đảm bảo tính chính xác và tránh hiểu lầm trong quá trình nhận lương. Dưới đây là các yếu tố cần xem xét kỹ lưỡng.

5.1. Mức đóng bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế

Tùy thuộc vào quy định của từng quốc gia, mức đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm y tế (BHYT) có thể thay đổi theo từng năm và theo từng khu vực. 

Ở Việt Nam, tỷ lệ đóng BHXH cho người lao động là 8% và BHYT là 1.5%. Tuy nhiên các tỷ lệ này có thể thay đổi theo chính sách nhà nước trong từng giai đoạn. Để tính chính xác lương Gross và chuyển sang lương Net, bạn cần tham khảo thông tin về các tỷ lệ bảo hiểm được áp dụng tại doanh nghiệp bạn làm việc, cũng như các thay đổi trong luật lao động.

Ngoài ra, công ty sẽ tự động trừ các khoản này từ lương Gross của bạn và chuyển nộp vào quỹ bảo hiểm. Do đó bạn không cần phải lo lắng về việc tính toán các khoản này một cách thủ công.

5.2. Thuế thu nhập cá nhân

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là một khoản đóng góp quan trọng và cần được tính toán chính xác khi chuyển từ lương Gross sang lương Net. Mức thuế này phụ thuộc vào thu nhập của bạn. Cụ thể là thu nhập chịu thuế và các mức miễn giảm thuế theo quy định của pháp luật (ví dụ như giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc).

Việc tính thuế thu nhập có thể khá phức tạp. Ngoài mức thu nhập cá nhân, còn có các yếu tố như phụ cấp, thưởng và các khoản chi khác có thể ảnh hưởng đến số tiền thuế phải nộp. 

Để tránh tình trạng bị thiếu sót hoặc tính thuế sai, bạn cần nắm vững biểu thuế lũy tiến và có thể sử dụng các công cụ tính thuế trực tuyến. Hoặc tham khảo từ bộ phận nhân sự của công ty để đảm bảo tính chính xác.

5.3. Thỏa thuận lương Gross và Net

Khi thương lượng lương với nhà tuyển dụng, bạn cần phải rõ ràng về việc lương được tính theo hình thức Gross hay Net. Nếu nhà tuyển dụng đề nghị lương Net, bạn sẽ nhận được số tiền cuối cùng đã trừ thuế và bảo hiểm. 

Tuy nhiên, nếu mức lương được đề cập là lương Gross, bạn cần yêu cầu họ làm rõ các khoản bảo hiểm và thuế sẽ được trừ như thế nào. Qua đó có thể tính toán được số tiền thực nhận.

Việc hiểu rõ sự khác biệt này sẽ giúp bạn chủ động trong các cuộc đàm phán, tránh trường hợp bạn cảm thấy không công bằng hoặc bị thiệt thòi về số tiền nhận được. Nếu bạn không yêu cầu thông tin chi tiết từ công ty, rất dễ dàng bạn sẽ bị thiếu sót trong việc tính toán thu nhập của mình, dẫn đến những hiểu lầm không đáng có.

>>> XEM THÊM: CHUYÊN VIÊN ĐÀO TẠO LÀ GÌ? YÊU CẦU CÔNG VIỆC VÀ MỨC THU NHẬP

6. Lương net và gross: Cái nào lợi hơn?

Không hẳn. Việc lựa chọn giữa lương Net và lương Gross có thể gây hiểu nhầm vì mỗi loại lương đều có ưu điểm và hạn chế riêng, và không phải lúc nào lương Net cũng mang lại lợi ích lớn hơn lương Gross.

6.1. Lương Net - Dễ hiểu nhưng có thể "che giấu" một số chi phí

Lương Net là số tiền bạn nhận được sau khi trừ tất cả các khoản đóng bảo hiểm và thuế. Vì vậy nó mang lại cảm giác rõ ràng và dễ hiểu hơn đối với người lao động. Bạn biết ngay số tiền thực tế mình sẽ nhận trong tay mỗi tháng mà không phải lo lắng về việc tính toán các khoản khấu trừ. Điều này giúp người lao động cảm thấy thuận tiện và dễ dàng hơn trong việc lên kế hoạch chi tiêu cá nhân.

Tuy nhiên, một số nhà tuyển dụng có thể lợi dụng sự đơn giản của lương Net để che giấu các khoản đóng bảo hiểm và thuế thực tế. Cụ thể, nếu nhà tuyển dụng báo lương Net mà không nêu rõ mức lương Gross, họ có thể tính toán mức đóng bảo hiểm thấp hơn hoặc không đảm bảo mức thuế đúng. 

Ví dụ, nếu nhà tuyển dụng tính bảo hiểm xã hội thấp hơn mức quy định, người lao động sẽ phải chịu thiệt khi cần sử dụng các dịch vụ bảo hiểm như khám chữa bệnh hay hưởng chế độ hưu trí sau này.

6.2. Lương Gross - Minh bạch nhưng phức tạp hơn

Lương Gross, ngược lại, là mức lương trước khi trừ bảo hiểm và thuế. Mặc dù có vẻ phức tạp hơn, nhưng nó lại giúp bạn hiểu rõ hơn về toàn bộ thu nhập và trách nhiệm tài chính của mình.

Với lương Gross, bạn sẽ biết chính xác số tiền mà công ty đang cam kết chi trả cho bạn trước khi các khoản bảo hiểm và thuế được trừ đi. Điều này giúp bạn dễ dàng kiểm soát được các khoản đóng bảo hiểm.

Ví dụ, nếu bạn có lương Gross là 20 triệu đồng, bạn có thể yêu cầu thông tin chi tiết về các khoản bảo hiểm, thuế. Điều này giúp bạn kiểm tra xem chúng có được tính toán đúng theo quy định hay không. Từ đó tránh rủi ro bị thiếu sót trong việc đóng bảo hiểm hoặc thuế, và bảo vệ quyền lợi của mình trong tương lai.

7. Nên chọn lương Net hay lương Gross?

Khi đàm phán về mức lương với nhà tuyển dụng, bạn sẽ đối mặt với lựa chọn giữa lương Net và lương Gross. Cả hai đều có những ưu điểm và hạn chế. Việc lựa chọn phù hợp sẽ tùy thuộc vào kinh nghiệm làm việc, mức độ hiểu biết về tài chính của bạn, và mục tiêu tài chính cá nhân.

7.1. Nếu bạn là người mới đi làm

Lương Net là lựa chọn phổ biến cho những người mới bắt đầu sự nghiệp. Đặc biệt là đối với những ai chưa có nhiều kinh nghiệm về tính toán thuế và bảo hiểm. Điều này giúp bạn dễ dàng quản lý tài chính cá nhân, vì bạn sẽ không phải tốn thời gian tính toán các khoản bảo hiểm, thuế, hay các khoản khấu trừ khác.

Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng lương Net không phải lúc nào cũng đảm bảo rằng các khoản bảo hiểm xã hội và thuế được đóng đúng mức quy định. Vì vậy, nếu lựa chọn lương Net, bạn vẫn cần xác minh lại các khoản bảo hiểm và thuế mà công ty đã trừ từ lương Gross của bạn.

7.2. Nếu bạn đã có kinh nghiệm

Lương Gross thường là lựa chọn phù hợp với những người lao động đã có kinh nghiệm, hiểu rõ về các khoản thuế và bảo hiểm. Khi nhận lương theo hình thức lương Gross, bạn sẽ có cái nhìn tổng thể và rõ ràng về tổng thu nhập của mình trước khi các khoản trích nộp được trừ đi..

Lựa chọn lương Gross cũng giúp bạn bảo vệ quyền lợi về sau. Đặc biệt trong việc đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, và các khoản thuế khác. Khi bạn có lương Gross, bạn sẽ biết rõ mức độ đóng bảo hiểm cho tương lai của mình. Bao gồm cả việc hưởng chế độ hưu trí, khám chữa bệnh, và các quyền lợi bảo hiểm xã hội khác.

>>> XEM THÊM: TRADE MARKETING LÀ GÌ? VAI TRÒ, CÔNG VIỆC CỦA TRADE MARKETER

8. Kết luận

Hiểu rõ sự khác biệt giữa lương net và gross là bước đầu tiên để bạn có thể quản lý tài chính cá nhân hiệu quả và đưa ra quyết định phù hợp trong công việc. Hy vọng những thông tin mà HBR chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn tính toán mức lương thưởng của mình một cách chính xác nhất.